Duchowość kapłana diecezjalnego

Wiele osób jest przekonanych o istnieniu specyficznej duchowości, np. franciszkańskiej, karmelitańskiej, jezuickiej czy jeszcze innego rodzaju zakonu lub zgromadzenia zakonnego. Rzadko jednak operuje się pojęciem „duchowość kapłana diecezjalnego”. Czy istnieje jednak duchowość, którą można by określić takim właśnie mianem? Dla mnie, kapłana diecezjalnego, odpowiedź twierdząca jest oczywista.

Mało tego, wydaje mi się, że od tej duchowości zależy bardzo wiele np. w ogóle ilość powołań do kapłaństwa, a także stopień wierności temu powołaniu wśród tych, którzy weszli na tę drogę życia.

Warto się jednak zastanowić, co wyróżnia tę duchowość spośród innych? Chciałbym na samym wstępie zaznaczyć, że moją intencją nie jest o doszukiwanie się tego, która duchowość jest ważniejsza, cieszy się większą popularnością, itp., ale pragnę zwrócić uwagę na to, jak rodzaj duchowości wpływa na wierność powołaniu, na odkrywanie tożsamości kapłańskiej, która z kolei sprawia, że jako ksiądz wiem kim jest, wiem po co żyję, znam swoją wartość nie tylko jako człowieka, ale jako kapłana, uświadamiam sobie przydatność dla innych – krótko mówiąc znam sens swojego życia i posługiwania.

Duchowość księdza diecezjalnego określało zawsze jego codzienne życie w parafii. Dziś w praktyce, kiedy część parafii obsługują również kapłani zakonni, codzienne życie kapłana diecezjalnego i zakonnego czasami jest zbliżone do siebie. Historycznie jednak rzecz ujmując kapłan diecezjalny był wyświęcany dla Kościoła z myślą o pracy w konkretnej parafii, zaś kapłani zakonni służyli zakonowi i realizacji charyzmatu wspólnoty zakonnej. Dlatego należy podkreślić, że głównym rysem duchowości księdza diecezjalnego jest fakt uświęcania się poprzez pracę i kontakt z ludźmi w parafii. Myślę, że można by mówić w tym przypadku o poznawaniu Boga poprzez pryzmat kontaktu z ludźmi żyjącymi w świecie. Ich obecność, praktykowanie wiary we wspólnocie parafialnej, sprawia, że kapłan ma bezpośredni kontakt ze światem zewnętrznym, stąd bywa popularnie nazywany księdzem świeckim, to znaczy takim, który żyje w świecie, kocha świat, uświęca świat oraz siebie w świecie.

Charakterystyczne dla księdza diecezjalnego jest więc prowadzenie życia kontemplacyjnego w świecie, przebywanie wśród ludzi i służba im, szczególnie poprzez głoszenie Słowa Bożego i sprawowanie sakramentów świętych. Jego gorliwe, pełne oddania posługiwanie wiernym, pozwala żyć zgodnie z powołaniem, odnajdywać radość z wyboru tej drogi życia, a przez to stawać się człowiekiem szczęśliwym i uświęcać się. Właśnie koncentracja na dobru tych, którym posługuje w parafii sprawia, że sensu nabiera całe jego życie kapłańskie i posługiwanie, a osobiste praktyki duchowe i pobożność bardziej uzdalnia go do owocnej pracy z ludźmi.

Wielu nie zgodzi z tym, że właśnie to jest specyficznym rysem duchowości księdza diecezjalnego twierdząc, że zakonnicy również pracują w parafiach. To prawda ale to właśnie dla mnie, księdza diecezjalnego, parafia jest naturalnym miejscem posługiwania i w związku z tym duchowość księdza świeckiego, wypracowana przez Kościół na przestrzeni wieków, jest w pełni dostosowana do potrzeb parafii. W przypadku zaś zakonników, praca w parafii, jest formą nadzwyczajną posługi duszpasterskiej podejmowaną ze względu na różne okoliczności (brak księży, wieloletnią tradycję itp.). Fakt pracy zakonników w parafii nie powinien zmieniać ich własnej duchowości, charyzmatów, specyfiki danego zakonu, w dalszym ciągu przecież są zakonnikami.

Ważnym elementem duchowości księdza diecezjalnego jest normalność rozumiana jako zwyczajność. Życie duchowe, osobista relacja z Bogiem musi objawiać się bardzo konkretnych rzeczach, przede wszystkim w prawidłowych relacjach z innymi. Przykazanie miłości Boga i bliźniego jednoznacznie wskazuje na to, że prawdziwa duchowość ma bezpośrednie przełożenie na kontakty z ludźmi. Będziesz miłował Pana Boga twego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. Będziesz miłował bliźniego swego, jak siebie samego. (Mt 22,37-40). Nie można kochać Boga i jednocześnie nienawidzić bliźniego. Właściwa duchowość księdza diecezjalnego zakłada więc mocno zaangażowane życie na rzecz swoich parafian. Ksiądz stara się znać i rozumieć problemy innych, stara się nie uciekać od nich, nie wycofywać się, tym bardziej nie zamykać się przed ludźmi, ale wychodzić naprzeciw im potrzebom, zwłaszcza duchowym. Taka postawa zakłada dyspozycyjność wobec tych, którzy proszą o rozmowę osobistą, niekiedy dzwonią telefonicznie czy po prostu pukają do drzwi plebanii. Jestem przekonany, że rysem duchowości księdza diecezjalnego jest to, że nigdy nie opuszcza on parafii, tzn. że powinien on stworzyć takie warunki w parafii, że zawsze któryś z kapłanów jest do dyspozycji, gdyby ktoś nagle potrzebował pomocy np. sakramentów świętych. 

Naturalną rzeczą dla księdza pracującego w parafii jest również to, że ma on stałego spowiednika i kierownika duchowego, a jednocześnie jest nim dla innych. To bardzo ważny rys w jego duchowości, bardzo potrzebny samemu księdzu. Tego typu posługiwanie z jednej strony bardzo mobilizuje do osobistego wzrostu duchowego, zaś z drugiej strony już świadczy o bogactwie życia wewnętrznego. Wierni widząc, jak ksiądz im posługuje np. sprawując Eucharystię, rozdając Komunię Świętą, modląc się z nimi, za nich, dostrzegają niejako jego wnętrze i stopień jego zażyłości z Jezusem. Ich uwadze nie umyka również fakt, czy widzą księdza, który czeka na nich w konfesjonale czy nie. Z wielką uwagą oceniają kazania, które głosi, sposób mówienia do nich, gesty, które temu towarzyszą. Zwracają uwagę na jego ogólne przygotowanie do służby. Krótko mówiąc, zanim dokonają wyboru kapłana na osobę godną zaufania, bacznie śledzą całokształt zachowania ich pasterza.

Podjąłem się opisania zaledwie kilku aspektów życia księdza diecezjalnego, które moim zdaniem dowodzą istnienia duchowości kapłana diecezjalnego. Jej obecność z pewnością nie tylko identyfikuje nas kapłanów diecezjalnych, ale także pozwala nam odkrywać radość z powołania, pomaga pielęgnować relację z Bogiem i jest motorem naszego uświęcenia na tej drodze życia, na którą wezwał nas Sam Bóg.